Tuy có độ lành tính tương đối cao và thường ít gây kích ứng hơn một số acid khác, Azelaic acid vẫn là một hoạt chất chưa được nhiều người biết đến rộng rãi. Vậy, Azelaic acid là gì, có công dụng như thế nào trong việc chăm sóc và cải thiện làn da? Hãy cùng Watsons tìm hiểu chi tiết trong bài viết ngay sau đây.
Azelaic acid là gì?
Acid Azelaic là một acid dicarboxylic tự nhiên, có thể được tìm thấy trong các loại ngũ cốc như lúa mì, lúa mạch đen và lúa mạch. Nó cũng được sản sinh tự nhiên bởi một loại nấm men (Malassezia furfur) sống trên da người.
Acid Azelaic trong mỹ phẩm
Nhờ đặc tính kháng khuẩn, kháng viêm hiệu quả và thường dung nạp tốt, các sản phẩm dược mỹ phẩm chứa Acid Azelaic thường được khuyên dùng để cải thiện tình trạng mụn trứng cá từ mức độ nhẹ đến trung bình (bao gồm cả mụn viêm và không viêm). Đồng thời, hoạt chất này còn giúp bình thường hóa quá trình sừng hóa của da, hỗ trợ làm mờ vết thâm sau mụn và cải thiện bề mặt da.
Acid Azelaic thường được bào chế dưới dạng kem bôi ngoài da với nồng độ 15% (thường cho rosacea) hoặc 20% (thường cho mụn và tăng sắc tố), và cũng có mặt trong các sản phẩm không kê đơn với nồng độ thấp hơn (ví dụ 10%) cho mục đích làm sáng da và cải thiện kết cấu da.
Cơ chế hoạt động của Acid Azelaic trên da
Acid Azelaic tác động lên da thông qua các cơ chế chính sau:
- Kháng khuẩn: Ức chế sự phát triển của vi khuẩn gây mụn (Propionibacterium acnes) trong nang lông.
- Kháng viêm: Giảm tình trạng viêm nhiễm trên da, giúp làm dịu các nốt mụn sưng đỏ và cải thiện triệu chứng của bệnh rosacea.
- Bình thường hóa quá trình sừng hóa (Keratolytic): Giúp điều chỉnh sự phát triển của tế bào sừng, ngăn ngừa sự tích tụ tế bào chết gây bít tắc lỗ chân lông.
- Ức chế Tyrosinase: Can thiệp vào quá trình sản sinh melanin, từ đó giúp làm sáng da và làm mờ các vết thâm nám, tàn nhang.
Cách dùng và liều lượng sản phẩm chứa Acid Azelaic
Trước khi sử dụng bất kỳ sản phẩm đặc trị nào, bạn nên tẩy trang (nếu có trang điểm) và rửa mặt thật sạch sẽ. Đối với sản phẩm chứa Acid Azelaic, khi sử dụng cho toàn mặt, bạn chỉ nên lấy một lượng nhỏ, khoảng bằng hạt đậu (pea-size).
Nếu bạn muốn sử dụng thêm kem dưỡng ẩm, thông thường nên thoa Acid Azelaic trước, đợi vài phút cho sản phẩm thẩm thấu rồi mới thoa kem dưỡng. Tuy nhiên, nếu bạn có làn da nhạy cảm hoặc mới bắt đầu sử dụng, bạn có thể thoa kem dưỡng ẩm trước để làm lớp đệm (buffer), giảm nguy cơ kích ứng.
Một số phương pháp sử dụng sản phẩm chứa Acid Azelaic bạn có thể tham khảo:
- Thoa trực tiếp lên da khô (Bare application): Phù hợp với làn da khỏe, đã quen với hoạt chất. Sau khi làm sạch và lau khô da, thoa trực tiếp một lớp mỏng Acid Azelaic. Có thể dùng toner cấp ẩm nhẹ nhàng trước nếu muốn.
- Phương pháp “Sandwich” (Kẹp bánh mì): Rất thích hợp cho da nhạy cảm, dễ kích ứng hoặc khô. Quy trình: Thoa một lớp kem dưỡng ẩm mỏng -> Đợi thẩm thấu -> Thoa một lớp Acid Azelaic -> Đợi thẩm thấu -> Thoa thêm một lớp kem dưỡng ẩm nữa.
- Trộn Acid Azelaic với kem dưỡng ẩm: Dùng cho những ai muốn giảm nồng độ của Acid Azelaic hoặc tăng cường độ ẩm. Sau bước toner, trộn một lượng nhỏ Acid Azelaic với kem dưỡng ẩm theo tỷ lệ phù hợp (ví dụ 1:1) rồi thoa đều lên mặt.
Sản phẩm chứa Acid Azelaic thường được khuyên dùng cho người từ 12 tuổi trở lên. Liều lượng và nồng độ cụ thể sẽ tùy thuộc vào tình trạng da và chỉ định của bác sĩ da liễu (đối với sản phẩm kê đơn):
- Hỗ trợ trị mụn: Thường dùng kem hoặc gel Azelaic acid nồng độ 15% – 20%, thoa 1-2 lần/ngày.
- Hỗ trợ trị bệnh trứng cá đỏ (Rosacea): Thường dùng gel Azelaic acid nồng độ 15%, thoa 1-2 lần/ngày.
- Sản phẩm không kê đơn (OTC): Thường có nồng độ 10% hoặc thấp hơn, có thể dùng 1-2 lần/ngày tùy theo hướng dẫn của sản phẩm và khả năng dung nạp của da.
Trong thời gian đầu sử dụng, da có thể cảm thấy hơi châm chích hoặc ngứa nhẹ. Nếu bạn có làn da dễ bị đỏ ứng hoặc mắc bệnh rosacea, hãy chú ý hạn chế các yếu tố có thể làm bùng phát triệu chứng như đồ ăn cay nóng, thức uống chứa cồn trong giai đoạn làm quen với sản phẩm.
Tần suất sử dụng sản phẩm chứa Acid Azelaic
Với các sản phẩm kê đơn, bạn nên tuân theo chỉ định của bác sĩ da liễu (thường là 1-2 lần/ngày). Với các sản phẩm không kê đơn, nếu mới bắt đầu, bạn nên sử dụng cách ngày hoặc 2-3 lần/tuần để da thích nghi, sau đó tăng dần lên 1 lần/ngày nếu da không bị kích ứng. Người có làn da quá nhạy cảm có thể duy trì tần suất thưa hơn.
Acid Azelaic có những công dụng nổi bật nào?
Được ứng dụng rộng rãi trong các sản phẩm dược mỹ phẩm, Acid Azelaic mang lại nhiều công dụng đáng chú ý cho làn da:
- Hỗ trợ làm mờ thâm mụn và cải thiện sẹo nhẹ: Nhờ khả năng thúc đẩy tái tạo tế bào và bình thường hóa quá trình sừng hóa, Acid Azelaic giúp làm mờ các vết thâm đỏ hoặc nâu sau mụn (PIE, PIH) và có thể cải thiện bề mặt sẹo mụn nông.
- Giảm tăng sắc tố da: Hoạt chất này ức chế enzyme tyrosinase, ngăn chặn quá trình tổng hợp melanin quá mức, từ đó giúp làm giảm các đốm nâu, nám, tàn nhang và làm đều màu da.
- Làm sáng và đều màu da: Các nghiên cứu đã chứng minh khả năng của Acid Azelaic trong việc làm sáng các vùng da không đều màu hoặc có đốm nâu do tăng sản xuất melanin.
- Cải thiện triệu chứng bệnh Rosacea: Với đặc tính kháng viêm mạnh mẽ, Acid Azelaic giúp làm giảm tình trạng viêm, đỏ da, sẩn và mụn mủ liên quan đến bệnh trứng cá đỏ (rosacea).
Hiệu quả của Acid Azelaic so với một số hoạt chất trị mụn khác
Các nghiên cứu và kinh nghiệm lâm sàng cho thấy:
- Acid Azelaic (ở nồng độ kê đơn) có hiệu quả có thể so sánh với Benzoyl Peroxide và Tretinoin (Retin-A) trong việc điều trị mụn trứng cá từ nhẹ đến trung bình, nhưng thường ít gây kích ứng hơn.
- Acid Azelaic thường được xem là dịu nhẹ hơn so với nhiều loại Alpha Hydroxy Acid (AHA) như Glycolic Acid, hoặc Beta Hydroxy Acid (BHA) như Salicylic Acid, đặc biệt phù hợp cho những làn da nhạy cảm hơn với các acid này.
- Tuy nhiên, tác động của Azelaic acid có thể chậm hơn và cần thời gian để thấy rõ hiệu quả so với một số treatment mạnh khác.
Do đó, bạn cần kiên trì sử dụng sản phẩm chứa Acid Azelaic đều đặn theo hướng dẫn để đạt được kết quả mong muốn.
Thời gian để sản phẩm chứa Acid Azelaic phát huy tác dụng
Thời gian để nhận thấy hiệu quả của Acid Azelaic sẽ khác nhau tùy thuộc vào cơ địa mỗi người, nồng độ sản phẩm và vấn đề da cụ thể. Thông thường, có thể cần từ 4-12 tuần sử dụng đều đặn để bắt đầu thấy sự cải thiện. Vì tác động của Acid Azelaic có xu hướng từ từ và bền vững, đôi khi các bác sĩ da liễu có thể kê đơn kết hợp với các phương pháp điều trị mụn khác để tăng cường hiệu quả.
Một số tác dụng phụ có thể gặp của Acid Azelaic
Một số tác dụng phụ thường gặp khi mới sử dụng (thường nhẹ và giảm dần):
- Cảm giác châm chích, ngứa ran hoặc nóng rát nhẹ tại vị trí thoa.
- Da hơi khô hoặc có thể bong tróc nhẹ.
- Da ửng đỏ tạm thời.
Một số tác dụng phụ ít gặp hơn (cần theo dõi và ngưng sử dụng nếu nghiêm trọng):
- Da phồng rộp, bong tróc nhiều.
- Da bị kích ứng mạnh, sưng tấy kéo dài.
- Thay đổi màu da bất thường (giảm sắc tố ở người có da sẫm màu).
- Phản ứng dị ứng như phát ban, ngứa dữ dội, sốt, khó thở (rất hiếm).
Nếu bạn gặp phải bất kỳ tác dụng phụ nào nghiêm trọng hoặc kéo dài, hãy ngưng sử dụng sản phẩm và tham khảo ý kiến của bác sĩ da liễu để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời.
Kết hợp Acid Azelaic với các hoạt chất khác
Lưu ý: Việc kết hợp các hoạt chất mạnh nên được thực hiện cẩn trọng, tốt nhất là dưới sự hướng dẫn của bác sĩ da liễu, đặc biệt nếu bạn có làn da nhạy cảm hoặc mới làm quen với treatment.
Kết hợp cùng Tretinoin hoặc Benzoyl Peroxide
Sự kết hợp này thường dành cho những làn da đã quen với Tretinoin và không còn bị kích ứng mạnh. Nghiên cứu cho thấy Acid Azelaic kết hợp với Tretinoin (ví dụ, nồng độ 0.05%) có thể tăng hiệu quả trong việc cải thiện tình trạng tăng sắc tố và mụn sau khoảng 3 tháng. Tương tự, kết hợp với Benzoyl Peroxide (ví dụ, 4%) có thể giúp giảm mụn viêm hiệu quả hơn.
Kết hợp cùng AHA/BHA
Acid Azelaic có thể được sử dụng xen kẽ hoặc trong cùng quy trình (tùy thuộc vào khả năng dung nạp của da) với AHA (như Glycolic Acid) hoặc BHA (Salicylic Acid) để tăng cường hiệu quả tẩy tế bào chết, làm sáng da và trị mụn. Tuy nhiên, hãy bắt đầu từ từ và theo dõi phản ứng của da để tránh kích ứng quá mức. Một nghiên cứu cũ (1998) cho thấy sự kết hợp Azelaic acid 20% và Glycolic Acid 15-20% mang lại kết quả tương đương Hydroquinone 4% trong việc điều trị nám sau 24 tuần.
Những lưu ý quan trọng khi sử dụng sản phẩm chứa Acid Azelaic
Để đảm bảo an toàn và hiệu quả khi sử dụng sản phẩm chứa Acid Azelaic, bạn cần lưu ý một số vấn đề sau:
- Thường được khuyên dùng cho người từ 12 tuổi trở lên. Nếu muốn sử dụng cho trẻ dưới 12 tuổi, cần có sự chỉ định và theo dõi của bác sĩ.
- Luôn sử dụng kem chống nắng phổ rộng với SPF 30 trở lên vào ban ngày, vì da có thể nhạy cảm hơn với ánh nắng khi dùng Acid Azelaic.
- Nếu bạn có làn da bị rosacea, việc tránh các tác nhân gây bùng phát như đồ ăn cay nóng, thức uống chứa cồn, cà phê, trà nóng có thể cần thiết, đặc biệt trong giai đoạn đầu làm quen với Acid Azelaic.
- Tránh để sản phẩm tiếp xúc trực tiếp với mắt, miệng hoặc các vùng niêm mạc khác. Nếu không may dính sản phẩm vào mắt, hãy rửa ngay với nhiều nước sạch và đến cơ sở y tế kiểm tra nếu có hiện tượng kích ứng kéo dài hoặc mắt bị đau.
- Bắt đầu với tần suất thấp và tăng dần để da có thời gian thích nghi, giảm thiểu nguy cơ kích ứng.
Trên đây là những thông tin cần biết về hoạt chất Acid Azelaic mà Watsons đã tổng hợp. Hy vọng bạn có thể lựa chọn sản phẩm trị mụn, làm sáng da phù hợp và sớm sở hữu làn da khỏe đẹp như ý.
Xem thêm các sản phẩm chăm sóc da chính hãng tại: Watsons.vn
